2003/09: evsiz ev / 8. uluslararası istanbul bienali

Evsiz Ev Yerleştirmesi:

Evsiz ev yerleştirmesi projesi, 8.Uluslararası İstanbul Bienali kapsamında Brezilyalı sanatçı Cildo Meıreles’in “homeless home/evsiz ev ” ürününün tasarımı, uygulaması ve sökümü süreçlerini kapsamaktadır.

Süreç, bir sanatçının kavramsal metninin bir ürüne dönüştürülmesinden öte, sanatçı dışında farklı aktör ve koşulların, doğrudan ürünün biçimlendirilmesine etkide bulunduğu durumları da kapsayan bir problemi ortaya koymuştur..

Tasarımcı, bu süreçteki tüm  koşulları  birer tasarım verisi olarak kabul ederek, bunların  tasarım problemi içinde nasıl çözülebileceğini araştırmıştır.

Tasarım verisine dönüştürülen koşullar:

Bir kavramsal metin aracılığı ile sanatçı tarafından tanımlanan ürünün koşulları;

• “Kavşağın köşelerine yaklaşık 10m² büyüklüğünde 4 oda/kutunun yerleştirilmesi.”
• “Bir evin özel mekanlarının parçalanarak kamusal mekana yerleştirilmesi ile oluşacak bu üründe her odanın sergileme süresince fonksiyonlarına (salon, yatak odası, wc-banyo, mutfak) uygun olarak kullanılması.”
• “Dört fonksiyonu ayrı ayrı barındıracak bu odaların kapıları (her odada iki kapı) yollara açılarak kavşağın her yönünden odalara girişin  mümkün olması.”

Sponsor (Yapı Merkezi) tarafından tanımlanan koşul;

• Ürünün, firma tarafından üretilen yapı elemanları kullanılarak uygulanması

Vakıf (İstanbul Kültür ve Sanat Vakfı) tarafından tanımlanan koşul:

• Belirtilen tarihler ve sürelerde ürünün montajı ve sökümü

Belediye tarafından tanımlanan koşullar:

• Ürünün caddedeki yaya hareketini engellememesi,
• Meydan zeminine ürün öncesi ve sonrası herhangi bir müdahalede bulunulmaması
• Oda boyutlarının, minimum 1.60mx2.00m ve maximum 3.40mx3.40 m olması,
• Odaların belirtilen boyutlara göre meydandaki geniş ve dar alanlar göz önüne alınarak konumlanması.

‘Yer’in (Galatasaray Meydanı – İstiklal Caddesi) dayattığı koşullar:

• Gece-gündüz yaya hareketi yoğunluğu farklı ve fazla olan bir bölge olması
• Tramvay  ve 3. boyutta elektrik hatlarının oluşu
• Pankart direklerinin sıklığı
• Elektrik, su ihtiyacı ve atık su-rögar bağlantısı gibi ilişkilerin zeminden kurulamıyor oluşu.

Aktörlerin diğerlerinden bağımsız kendi koşullarını ifade ediyor oluşu, ortaya çıkacak ürünün, tasarımcı-sanatçı etkileşiminin ötesinde bir çözüm olarak ele alınmasını zorunlu kılmıştır. Bu sebeple de birbiriyle ilişkilendirilmemiş bu koşulların tasarım yoluyla ve ürün üzerinden biribirleriyle ilişkilendirilmesi kaçınılmaz olmuştur.

Tasarımcı bu ilişkilendirme sürecinde şu soruları sormuştur:

• Sanatçının kaygıları ve yerleştirmenin temel düşüncesi bu koşullarla beraber nasıl var olabilir?

• Sanatçının, parçalanmış eve ait odalar duygusunun ve ‘şiirsel adalet’ temasıyla kurduğu ilişkinin odalarda sürekliliği nasıl sağlanabilir?

• Odalar, Galatasaray Meydanı’ ndaki bağlama nasıl oturtulabilir?

• Bağlamın zorunlu kıldığı, çözülmesi gerekli teknik problemler nasıl çözülebilir?

1. Odaların oturacağı zeminlerin farklı yön ve eğimlerde oluşu nedeniyle zeminle ilişkiyi sağlayan yapısal öğelerin bu durum göz önüne alınarak seçilmesi gerekmektedir.

2. ‘Yer’e ait sınırlayıcılara (elektrik telleri, pankart direkleri, tramvay hattı, kablolar, araç geçişini engellemek için konmuş zemindeki beton mantarlar vb.) göre belirlenen montaj koşullarının yapısal tasarıma yansıtılması gerekmektedir.

3. Tüm yapısal montaja hazır elemanların hangi kapasitede araçla taşınacağı ve neyle montajın yapılacağı, araçların montaj sırasında nasıl konumlanacağı gibi faktörler de yapısal eleman tasarımında belirleyici olacaktır.

4. Tüm yapısal öğeler, modüler duvar elemanları da dahil nasıl sökülüp takılabilir hale getirilebilir? Kilitliblok elemanlardan taşınabilir bir duvar modülü yaratılabilir mi? (Büyük odalarda yaklaşık 16 ton’a varan duvar ağırlığının bu çerçevede en belirleyici özellik oluşu gözardı edilmemelidir.)

5. Elektrik, temiz su, atık su gibi tesisat donatıların yapı ile ilişkisi yere ait kısıtlayıcılar göz önüne alınarak  nasıl çözülebilir? (Zemine dokunulmamalı, havai hatlar için yakın çevredeki olanaklar araştırılmalıdır.)

Koşullar ve sorular tüm süreçte yanıtları oluşturmuş ve sonuçta;

Yerleştirmedeki 4 odanın her parçası sökülüp takılabilir olarak uygulanmış, 9 tonluk vinç montajlı 4 adet araçla 3 günde (23.00-06.00/gün) montajı yapılmış, her oda Bienal kapsamında 15 gün boyunca sanatçının tarif ettiği biçimde kullanıma açılmış (mutfak, wc gibi fonksiyonlar çalışır duruma getirilebilmiş, odalara elektrik verilebilmiş) ve 2 günde (23.00-06.00/gün) söküm işlemi tamamlanmıştır.

_ proje hakkında detaylı bilgi ve görseller için tıklayınız.

“evsiz ev” proje dosyası is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivs 3.0 Unported License.