2004/09: Malaparte Evi / okuma
Malaparte Evi
Öğrencilik yıllarında bir gün kütüphanede oturmuş eski mimarlık dergilerini karıştırırken karşılaşmıştım Malaparte eviyle. Kayalıkların üstünde yalnızlığı ve sükuneti ile Napoli körfezine bakıyordu. Tuhaf bir etki bırakmıştı üzerimde. İkinci sınıftaydım ve bir konut projesi yapıyordum. Evin, bize öğretilenlerle açıklanacak bir tarafı yoktu. Önünde kocaman bir körfez vardı ve dikdörtgen kitle, dar cephesi körfeze bakacak biçimde yerleştirilmişti. Geniş açıklıklar yerine küçük pencereler kaplıyordu uzun kenar cephesini. Evin çatısı tümüyle terastı ve bu terasa ulaşım, evin kitlesinin kayalıklara bakan dar kenar cephesini oluşturan, evin içinden ulaşılamayan o kocaman merdivendi. O zaman kendi içimden ‘ bu proje bizim jüride kesin çakar ‘ demiştim. Ev o yıllarda, aldığım eğitimde ters giden birşeylerin olduğunu algılamama yardımcı olan örneklerden biri olmuştu…
Aradan geçen 10 yılın ardından Marida Talamona’nın ‘Malaparte Evi’ nin Türkçe baskısıyla karşılaşmak benim için o ‘özel’ olan duyguyu yeniden canlandırdı. Kitabı hevesle okuduğumda, kitabın ev ile kurulacak ilişki için önemli bir anahtar olduğunu düşündüm.
Talamona’nın kitabında önemli olduğunu düşündüğüm iki nokta var: Bunlardan biri Talamona’nın kendisi, diğeri de kitabın kurgusu. Talamona, evin bulunduğu Kapri Adası’nda doğmuş bir mimar. Faşist dönem İtalya mimarlığı tarihi, İtalyan sömürgeciliğinin kimlik arayışı, 1930-45 dönemi Avrupa mimarlığı üzerine çalışmaları bulunmakta. Malaparte evinin yeri, yapım tarihleri, Malaparte’nin siyasal geçmişi, babasının Malaparte ile dostluğu ve eve yaptığı katkılar düşünüldüğünde Talamona’nın mesleki çalışmaları sanki bu evin izlerini sürmek, kapalı kapıları açmak üzerine kurulmuş gibi… Diğer önemli nokta ise kitabın kurgusu. Talamona, kendi metnini mümkün olduğunca özet tutarak, eve ait orjinal belgeleri (kayıtlar, belediye tutanakları, Malaparte’nin mimarla yazışmalarını), eve ait çizimleri ve yapım sürecini de içeren farklı tarihlerde çekilmiş fotoğrafları içeren albümü ayrı bölümler olarak kitaba yerleştirmiş. Yazdığı metinde de bu belgelere referanslar vererek dile getirmiş söyleyeceklerini. Böylece kitap, okuyucunun eve ait başka birikimlerini de birleştirirerek okuyabileceği, yeni okumalara da açık bir kitap haline gelmiş.
Bir adam Curzio Malaparte: İtalya’nın faşist döneminde siyasal ve yazınsal alanda önemli ve hayatı sürgünde geçmiş baskın bir kişilik…
Bir yer: Napoli körfezinde Kapri Adası…
Bir mimar: İşin başında gördüğümüz, sonrasında Malaparte ile ilişkilerini koparan Adalberto Libera…
Bir ev: Malaparte’nin ustalar ve dostları (başta Carlo Talamano olmak üzere) ile ortaya çıkardığı taştan bir portre, bir anıtmezar… Malaparte Evi…
Boğaçhan Dündaralp
_ medya içeriğini .pdf formatında görmek için tıklayınız.
“malaparte evi” metni is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivs 3.0 Unported License.